Psychologia Człowieka, forum psychologiczne, co to jest psychoteraapia, psychologia, zaburzenia

Mazi

Te cztery podstawowe funkcje to przeciwstawne względem siebie: czucie i myślenie oraz intuicja i percepcja. Dwie pierwsze określane są jako racjonalne, gdyż posługują się wartościowaniem, działają zgodnie z prawami rozumu i wymagają refleksji. Myślenie może być aktywne, kiedy jest „aktem woli” i wtedy nazywane jest przez Junga intelektem, ale również bierne – kiedy jest „jedynie zdarzeniem” i polega na samorzutnym powiązaniu różnych pojęć (tzw. „intelektualna intuicja”). Czucie natomiast: „powiada mi na przykład czy coś jest do przyjęcia, czy jest przyjemne, czy też nie, (...) powiada mi, ile coś jest warte.”

Percepcja i intuicja są funkcjami irracjonalnymi, gdyż opierają się jedynie na spostrzeganiu, nie należą do logiki. Percepcja mówi „jedynie, że coś jest”, oznacza zmysłowe postrzeganie oparte na fizycznych bodźcach, natomiast intuicja jest swego rodzaju „przeczuwaniem”.

Zasada rządząca tym układem przedstawia się następująco: jeżeli funkcją dominującą w świadomości jest myślenie, to w nieświadomości rolę tę odgrywa czucie, natomiast intuicja i percepcja są funkcjami pomocniczymi – odpowiednio intuicja w świadomości, a percepcja w nieświadomości. Warte podkreślenia jest też to, że jeśli funkcja odgrywa decydującą rolę w polu nieświadomym, to jest ona raczej „prymitywna”, „upośledzona”, o archaicznym charakterze i takie same są też formy jej przejawiania się.

Jung uważał za sytuację idealną taką, kiedy mamy (w mniejszym lub większym stopniu) świadomy dostęp i możliwość wykorzystania wszystkich funkcji:

„Dla całkowitej orientacji wszystkie cztery funkcje powinny wnieść swój wkład: myślenie powinno ułatwiać poznawanie i sądzenie, uczucie powinno nam mówić, w jaki sposób i w jakim stopniu jakaś rzecz jest dla nas ważna lub nieważna, percepcja winna przekazywać nam konkretną rzeczywistość za pośrednictwem widzenia, słyszenia, dotykania etc., a intuicja – pozwalać nam odgadywać możliwości ukryte w tle rzeczy, ponieważ i one należą do pełnego obrazu danej sytuacji.”

Jednak w przeważającej liczbie przypadków dominuje jakaś para funkcji. W zależności od tego która, możemy wyróżnić ekstra- lub introwertyczny typ intuicyjno – myślowy, percepcyjno – myślowy, intuicyjno – czuciowy i percepcyjno – czuciowy.

Moim zdaniem doskonałość teorii Junga leży nie tylko w jej niesamowicie erudycyjnym, błyskotliwym i syntetycznym charakterze. Przejawia się tez tym, że jej autor nie traktował typów psychologicznych jak ciasnego gorsetu, w który trzeba wtłoczyć każdy przejaw indywidualności. Uważał je raczej za pewien punkt odniesienia, według którego można się orientować w nieskończonym zbiorze niepowtarzalnych i unikalnych charakterów ludzkich, punkt, dzięki któremu można właśnie zobaczyć i docenić tę wielorakość:

„Nic nie zabrania nam przesunąć czterech stron świata o tyle stopni, ile nam się podoba, w tę czy inną stronę, czy też nadać im inne nazwy. Jest to jedynie kwestia konwencji i zrozumiałości. Ale jedno muszę wyznać: za nic nie zrezygnowałbym z tego ‘kompasu’ w moich odkrywczych podróżach w psychologii.”